Çocuklarda Öfke ve Saldırganlık
Saldırganlık, insan ve hayvanda doğuştan var olan içgüdülerden biridir.Her yaş döneminde saldırganlık dürtüsünün dışa vurumu farklı şekildedir. Çocuklar küçük yaşlarda toplumsal normlardan habersizken özgürce bu dürtülerini sergilerler. Ağlar, bağırır, vurur, kendisini yerlere atıp tepinirler.Büyüdükçe toplumsallaşmanın etkisiyle içlerindeki saldırganlığı farklı yollarla dışa vururlar.Ancak bu dürtü asla ortadan kalkmaz.Bazı çocuklar ise içlerindeki dürtüyü dışa vuramazlar; kendilerine yöneltirler.Kendilerine vurur, üstünü başını yırtar,kafalarını duvarlara vururlar.
Ortaya Çıkma Nedenleri
- Kalıtımsal faktörler
- Hatalı anne baba davranışları (Cezalandırmalar, aşırı sert ve hoşgörüsüz tutumlar)
- Aile içi huzursuzluklar ( anne baba geçimsizliği, kavgaya, tartışmaya ve şiddet içerikli davranışlara tanıklık eden çocuklar)
- Çocuğa ilgi, sevgi ve güven duygusunun yeterince verilememesi
- Televizyon veya internet üzerinden şiddet içerikli filmler, videolar izlemesi.
- Fiziksel cezalandırmalar ve dayak
- Sosyal ve kültürel nedenler (erkek çocuklarının saldırgan davranışlarının bazı toplumlarda kabul görüyor olması,çocuğun bu davranışları kabul edilebilir davranışlar olarak algılamasına yol açar.)
Öfkeli ve Saldırgan Çocuklar Nasıl Çocuklardır?
- Sinirlidirler. Hemen parlamaya ve öfkelenmeye hazırdırlar.
- Etrafındakilerle ilişkileri gergindir. En ufak bir anlaşmazlıkta bile sorun çıkarabilirler.
- Kavgaya meyillidirler.
- Kural tanımazlar.Verilen cezalardan etkilenmezler.
- Yapmak istedikleri şey herhangi bir nedenden dolayı engellendiğinde bu durumu tolare edemezler. Evde ve okulda sorun yaratırlar.
- Gösterdikleri hırçın davranışlar onlar için kendilerini ifade etme biçimidir.
Neler Yapılabilir?
Anne baba çocuğa davranışlarıyla olumsuz model olmamalıdır. Çocuğun önünde tartışmamalı, kavga ve küfür etmemelidir.
Çocuk kaç yaşında olursa olsun ihtiyaçlarına karşı duyarlı olunmalıdır. Çocuklarını diğer çocuklarla kıyaslamamalıdırlar.
Anne babalar çocuklarını engellemekten kaçınmalıdır. Tam aksine onların yeni şeyler keşfetmelerine, farklı deneyimler elde etmelerine olanak sunmalıdırlar.
Anne babalar çoğu zaman çocuğun davranışlarıyla baş edemediği için her istediğini yapar. Yeter ki sussun ya da kimseye zarar vermesin diye çocuğun her istediğini yapmak geçici bir çözümdür.
Disiplin uygularken ceza ve dayaktan kaçınılmalıdır.Şiddet içeren yöntemler çocuğun size karşı daha çok öfkelenmesine ve ilerde daha saldırgan davranmasına neden olur. İhtiyaç duymanız halinde aile terapisi desteği alabilirsiniz.
Çocuğun çok öfkeli ve çevresine zarar veriyor bir durumdayken öncelikle onu ortamdan uzaklaştırıp; sakinleşmesini beklemek gerekmektedir. O sırada mantıklı açıklamalarda bulunmak yararsızdır.Sakinleştiği zaman konuşulup, duyguları anlaşılmaya çalışılmalıdır.
Bazı çocuklar saldırgan tutumlarıyla gerek isteklerini yaptırır; gerekse ilgimizi çekerler.Bu yüzden gerektiğinde görmezden gelerek, gerekli yerlerde kısa ve etkili açıklamalar yaparak davranışları önlemeye çalışılmalıdır.
İçlerindeki enerjiyi yada saldırganlığı doğru şekilde yöneltebileceği uygum ortamlar sunulmalıdır. ( spor, sanatsal faaliyetler vs.)