Tik Bozukluğu
Tik bozukluğu, bir veya birden fazla kas grubunun istem dışı hareketleriyle oluşan bir bozukluktur.İki grupta ele alınır:
- Basit Tikler
- Kompleks Tikler
Basit tikler; göz kırpma, ayak sallama, boğaz temizleme şeklinde herhangi bir anlam içermeyen ses ve hareketlerdir. Kompleks tikler ise birden fazla kas grubunu kullanır, birbirini takip eder ve anlamlıdırlar.Zıplama, tekme atma gibi.
18 yaşından önce genelde ortaya çıkar ve erkeklerde daha sık görülür.En sık görüldüğü yaşları 6-7 ile 11-13 yaşları olarak belirtilir.Tik bozukluğu olan çocuklar yapı itibariyle ürkek, titiz, duygusal, duygularını ifade etmekte zorlanan kaygılı yapıya sahip çocuklardır.Tik bozukluğu olan kişilerde genelde bu bozuklukla beraber takıntı, dikkat sorunları, kaygı bozuklukları da görülür.Bazı tikler arkadaşlarının tik veya benzeri davranışlarını model alma yoluyla da oluşabilir.Ailenin çok fazla uyarıda bulunmaması tiklerin azalmasını ve zamanla kaybolmasını kolaylaştırır. Çoğu tik zamanla kendiliğinden kaybolur. 1 seneyi geçmesi halinde tikler kronikleşmiş sayılır ve tedavi geciktirilmeden başlanmalıdır. Çocuk psikoloğu desteği ile süreci profesyonellere bırakabilirsiniz.
Tikler alışkanlık ile karıştırılmamalıdır. Tikler otomatik ve istemsizdir; alışkanlık ise bilinçli bir şekilde gelişmiştir.Alışkanlığı gerçekleştiren kişi bundan haz alır; fakat tik bozukluğu olan kişi huzurlu değildir.Tiklerin şekli, süresi hep aynıdır. Oysa alışkanlık değişiklik gösterir.
Tikler bazı fiziksel rahatsızlıklarla karıştırılmamalıdır.Mesela alerjisi olan bir çocuğun burnunu çekmesi ya da boğazını temizlemesi tik zannedilebilir.Bazen de bu tarz fiziksel rahatsızlıklardan sonra davranışın sık tekrarlamasından dolayı tikler meydana gelebilir.
Tik Bozukluğu Nedenleri
- Biyolojik yatkınlık
- Zorlayıcı bir yaşam olayının ardından ortaya çıkabilir.( kardeş kıskançlığı..)
- Aile içinde yaşanan geçimsizlikler, çatışmalar, huzursuz bir yaşam alanı
- Evde ailenin ve okulda öğretmenin aşırı baskıcı ve otoriter bir tutuma sahip olması
- Ailenin çocuktan beklentisinin çocuğun kapasitesinin üstünde olması
- Çocuğun davranışlarının sürekli eleştirilmesi
- Yaşıtlarıyla kıyaslamaya maruz kalması
- Çocuğun bulunduğu ortamı kaygı verici ve güvensiz bulması
- Yeterli ilgi ve sevgi görememekten kaynaklanan kendine güvensizlik hali
Tik Bozukluğu Tedavisi
Çocuk öncelikle nörolojik bir incelemeden geçirilmeli; ardından psikolojik destek alınmalıdır.
Çoğunlukla ruhsal nedenlere bağlı olarak ortaya çıkan tiklerin öncelikle ortaya çıkış nedenleri saptanmaya çalışılmalı, ardından gerekli düzenlemelerin gerçekleştirilmesi sağlanmalıdır. Tikler kişinin stresli, heyecanlı ya da yorgun olduğu durumlarda daha çok ortaya çıkar. Ailenin dış faktörleri olabildiğince düzenlenmesi önerilir.
Tikleri olan çocuklara kızmak,uyarmak bu davranışların daha çok yerleşmesine neden olur.Yapılan bu uyarıların sorunu düzeltmeye yönelik bir etkisi bulunmamaktadır. Çocuk, özgüvenine destek olacak sanatsal ve sportif faaliyetlere yönlendirilmeli, sosyalleşmesi sağlanmalıdır.
Okul ortamında tikleri yüzünden çocuğun alay konusu olması engellenmeye çalışılmalıdır.Alay edilen çocuk da tikler daha da artacaktır. Anne babanın çocuğu gözlemlemesi ve hangi ortamlarda ve durumlarda tiklerin ortaya çıktığını ve şiddetlendiğini tespit etmesi gerekir.
Tiklerin kısa vadede düzelmeyeceği ve tekrarlayabileceği unutulmamalı, sabır ve hoşgörülü olmaya çalışılmalıdır.